Unix/Linux dosya izinleri nedir? Detaylı Anlatım

Herkese selamlar bu yazımda oldukça sık karşılaştığımız linux terminallerde ve web panellerde olan dosya izinleri hakkında bilgi vererek örnek kullanımları bakalım.

Unix/Linux dosya izinleri Nedir

Unix/Linux dosya izinleri, bir dosyayı veya dizini kimin okuyabileceğini, yazabileceğini ve yürütebileceğini belirleyen bir dizi erişim hakkıdır. Bu izinler, bir Unix/Linux dosya sisteminin güvenliğini ve bütünlüğünü korumak için gereklidir.

Unix/Linux dosya izinleri, üç izin grubunun birleşimiyle temsil edilir: okuma, yazma ve yürütme. Her grup üç farklı kullanıcı türüne atanabilir: dosyanın veya dizinin sahibi, sahibin ait olduğu grup ve diğer tüm kullanıcılar.

Okuma izni, kullanıcının bir dosyanın veya dizinin içeriğini görmesine izin verir, yazma izni, kullanıcının bir dosyanın veya dizinin içeriğini değiştirmesine izin verir ve yürütme izni, kullanıcının bir dosyayı yürütmesine veya bir dizinin içeriğine erişmesine izin verir.

Dosya izinleri, her bir basamağın farklı bir izin kümesini temsil ettiği 3 basamaklı bir kod olarak temsil edilir. İlk basamak dosya sahibinin izinlerini, ikinci basamak grup izinlerini ve üçüncü basamak diğer tüm kullanıcıların izinlerini temsil eder.

Her rakam 0 ile 7 arasında bir sayı ile temsil edilebilir, Örnekle:

0, hiçbir izni temsil etmez (—)
1, yalnızca yürütmeyi temsil eder (–x)
2 salt okunuru temsil eder (-w-)
3, yazmayı ve yürütmeyi temsil eder (-wx)
4 salt okunuru temsil eder (r–)
5, okumayı ve yürütmeyi temsil eder (r-x)
6 okuma ve yazmayı temsil eder (rw-)
7 okuma, yazma ve yürütmeyi (rwx) temsil eder

Örneğin, 755 izinlerine sahip bir dosya aşağıdaki izinlere sahip olacaktır:

Dosyanın sahibi dosyayı okuyabilir, yazabilir ve çalıştırabilir (7 = rwx)
Grup dosyayı okuyabilir ve çalıştırabilir (5 = r-x)
Diğer tüm kullanıcılar dosyayı okuyabilir ve çalıştırabilir (5 = r-x)
Dosya izinleri, Unix/Linux terminalindeki chmod komutu kullanılarak değiştirilebilir.

Her dosyanın kendisiyle etkileşimde bulunabilecek üç kullanıcı türü vardır:

Tür Açıklama
owner (sahip) Bir dosya / dizini yaratan ve sahibi olan kullanıcı.
group (grup) Aynı grubun üyeleri olan tüm kullanıcılar.
others (diğerleri) Bir grobun üyeleri veya sahibi olmayan, geriye kalan tüm kullanıcılar.

ls komutu, dosya izinlerini ve sahiplerini görüntülemek için kullanılabilir. Örneğin, ls dalnet şunu gösterir:

drwxr-xr-x 2 root root 4096 Mar 2 15:48 dalnet/

ÖRNEK

İlk olarak 755 iznine sahip bir dosyayı nasıl 777 yapabiliriz bakalım,

Screenshot 20 Unix/Linux dosya izinleri nedir? Detaylı Anlatım

Terminal ekranında aşağıdaki komutu uygulayalım,

chmod 0777 dalnet

bu komutla birlikte rwxrwxrwx 0777 iznini vermiş oluyoruz.

Screenshot 21 Unix/Linux dosya izinleri nedir? Detaylı Anlatım

En Çok Kullanılan Dosya İzinleri

Sayısal Mod İzinler Özel Nitelikler Kullanıcı İzinleri Grup İzinleri Diğer kullanıcılar İzinler
0777 rwxrwxrwx Hiçbiri oku & yaz & çalıştır oku & yaz & çalıştır oku & yaz & çalıştır
0770 rwxrwx— Hiçbiri oku & yaz & çalıştır oku & yaz & çalıştır erişim yok
0755 rwxr-xr-x Hiçbiri oku & yaz & çalıştır oku ve uygula oku ve uygula
0750 rwxrwx— Hiçbiri oku & yaz & çalıştır oku ve uygula erişim yok
0700 rwx—— Hiçbiri oku & yaz & çalıştır erişim yok erişim yok
0644 rw-r–r– Hiçbiri okuma yazma Sadece oku Sadece oku
0640 rw-r—– Hiçbiri okuma yazma Sadece oku erişim yok
0000 ——— Hiçbiri erişim yok erişim yok erişim yok
0 Shares:
Bu makalelerimizi incelediniz mi?